Wykroczenia

Prawo wykroczeń

Prawo wykroczeń jest dziedziną blisko związaną z prawem karnym. Wykroczenia są typizowane w Kodeksie wykroczeń oraz w licznych ustawach specjalistycznych, takich jak Prawo farmaceutyczne, Prawo wodne czy Prawo ochrony konkurencji. Postępowanie w sprawach o wykroczenia reguluje Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Prawo wykroczeń często odwołuje się jednak do instytucji z zakresu prawa karnego.

Co to jest wykroczenie według kodeksu wykroczeń?

Wykroczenie- jak stanowi §1 kodeksu wykroczeń, to czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą kary aresztu, ograniczenia wolności, karze grzywny do 5000 złotych lub nagany.
Wykroczenia mogą dotyczyć wielu sfer życia, od naruszeń przepisów ruchu drogowego, przez zakłócanie porządku publicznego, aż po drobne kradzieże i nadużycia.

Przykładami wykroczeń mogą być: jazda bez zapiętych pasów bezpieczeństwa, spożywanie alkoholu w miejscach publicznych, zakłócanie ciszy nocnej, czy też przechodzenie przez ulicę w niedozwolonym miejscu.

Każdy z czynów będących wykroczeniem, choć pozornie błahy, może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych.

Wykroczenie czy przestępstwo? - różnice

Wykroczenie, podobnie jak przestępstwo, to czyny zabronione przez ustawę, jednak jego waga i stopień  społecznej szkodliwości są niższe.  Wykroczenia to zwykle czyny drobne.

Prawo wykroczeń przewiduje także inny katalog kar. Przykładowo- w sprawach karnych Sąd może skazać oskarżonego np. na karę pozbawienia wolności – którą przewiduje kodeks karny. 

W przypadku wykroczenia- najsurowszą z kar jest kara aresztu. W sprawach wykroczeń najłagodniejszą z kar jest kara nagany- która nie występuje w sprawach przestępstw.

Co do zasady- wykroczenia nie figurują w Krajowym Rejestrze Karnym- za wyjątkiem takich, w których orzeczono karę aresztu. W sprawach przestępstw- wyrok skazujący jest objęty wpisem do Krajowego Rejestru Karnego- niezależnie od rodzaju orzeczonej kary. 

To oczywiście jedynie kilka przykładów różnic pomiędzy prawem karnym, a prawem wykroczeń. 

Zbieg przestępstwa z wykroczeniem.

Jeden czyn może wyczerpać zarazem znamiona przestępstwa, jak również wykroczenia. W takiej sytuacji- zgodnie z art. 10 k.w., orzeka się za przestępstwo i za wykroczenie, z karę lub środek karny tego samego rodzaju, a wykonuje się surowszą karę lub środek karny.

Jak wygląda proces postępowania w sprawach o wykroczenia?

W postępowaniu w sprawach o wykroczenia orzeka się w kilku trybach postępowania, a mianowicie:

  • postępowaniu zwyczajnym;
  • postępowaniu przyspieszonym
  • postępowaniu nakazowym;

W wypadkach wskazanych w ustawie i na zasadach w niej określonych uprawniony organ (w szczególności Policja) może nałożyć grzywnę w drodze mandatu karnego. Z postępowaniem mandatowmy mamy najczęściej do czynienia w przypadku wykroczeń związanych z naruszeniem przepisów prawa o ruchu drogowym. 

Kiedy Policjant może wystawić mandat?

Funkcjonariusz policji może ukarać sprawce wykroczenia karą grzywny w postępowaniu mandatowym, gdy:

  • schwytano go na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia,
  • policjant stwierdzi popełnienie wykroczenia, w szczególności za pomocą przyrządu kontrolno-pomiarowego lub urządzenia rejestrującego, a sprawca nie został schwytany na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem, i nie zachodzi wątpliwość co do sprawcy czynu.

Warto pamiętać, że  nałożenie grzywny w drodze mandatu karnego nie może nastąpić po upływie 60 dni od dnia ustalenia sprawcy wykroczenia. 

Funkcjonariusz nakładający grzywnę (mandat) powinien wskazać nam jaka jest jej wysokość, określić dokładnie zachowanie stanowiące wykroczenie, czas i miejsce jego popełnienia oraz kwalifikację prawną.

Co istotne- wskazane informacje powinniśmy otrzymać jeszcze przed pytaniem- czy mandat przyjmujemy. 

Skutkiem nieprzyjęcia mandatu jest wystąpienie przez policję do sądu z wnioskiem o ukaranie.

Czy warto odmówić przyjęcia mandatu?

Jeżeli nie zgadzamy się z ustalonym przez policję przebiegiem zdarzenia drogowego np. kolizją, pomiarem prędkości wykonanym radarem- to warto odmówić przyjęcia mandatu

Przyjęcie mandatu, co do zasady zamyka nam drogę do kwestionowania okoliczności faktycznych zdarzenia  i powoduje konieczność jego zapłaty. 

Jeżeli odmówimy przyjęcia mandatu- warto jak najszybciej skierować się po pomoc adwokata. Doświadczony adwokat oceni możliwość obrony Twoich racji przed sądem, a także wskaże wysokość kosztów sądowych. Jeżeli wynik tej oceny wykaże, że odmowa przyjęcia mandatu może w istocie jedynie pokrzywdzić – niewykluczony pozostaje kontakt z komendą policji i wyrażenie zgody na przyjęcie wystawionego mandatu.Jednak nie każda kancelaria prawna prowadzi tego typu sprawy- warto wybrać taką, która posiada odpowiednie doświadczenie w sprawach przestępstw i wykroczeń drogowych. 

Skuteczna obrona, oparta na składaniu odpowiednich wniosków dowodowych może doprowadzić do podważenia ustaleń dokonanych przez policję, także w przypadku np. przekroczenia prędkości. Warto pamiętać, że policyjne mierniki prędkości (radary, lidary) nie są nieomylne.

Często odmowa przyjęcia mandatu i obrona swoich racji przed sądem przy wsparciu adwokata doświadczonego w sprawach wykroczeń drogowych jest najlepszym rozwiązaniem.

Czy można odwołać się od mandatu?

Odwołanie od mandatu (wniosek o uchylenie mandatu) można złożyć w terminie 7 dni od dnia jego przyjęcia.  Wniosek składa się do do sądu rejonowego, który jest właściwy dla terenu, na którym wystawiono mandat. Np. jeżeli mandat wystawiono Ci na Prawobrzeżu Szczecina- to wniosek o jego uchylenie należy złożyć do Sądu Rejonowego Szczecin Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie.

 

Podstawy złożenia takiego wniosku są jednak ograniczone i możne on zostać uwzględniony, m.in. gdy:

  •  grzywnę nałożono za czyn, który nie jest wykroczeniem,
  • grzywnę nałożono na osobę,  która popełniła wykroczenie przed ukończeniem 17 lat,
  • grzywnę nałożono za wykroczenie, za  za które może ukarać tylko sąd, (ponieważ jest zagrożone karą aresztu, a nie grzywny),
  • grzywnę nałożono za wykroczenie popełnione  w obronie koniecznej lub obronie dobra chronionego prawem, jeśli niebezpieczeństwa nie można było uniknąć. Przykładowo- jadąc samochodem widzisz, jak pieszy na chodniku słabnie i zatrzymujesz pojazd w miejscu niedozwolonym, aby mu pomóc.

Ten tryb nie będzie skuteczny w sytuacji przyjęcia mandatu np. za przekroczenie prędkości- gdy następnie będziemy próbowali wzruszyć prawidłowość wykonanego pomiaru. Jeżeli kwestionujemy prędkość wskazaną przez funkcjonariusza policji, czy ustalenie, kto odpowiada za kolizję, to mandatu nie należy przyjmować. 

Punkty karne

Z popełnianiem wykroczeń drogowych wiąże się dolegliwość w postaci punktów, które otrzymuje uczestnik ruchu drogowego w przypadku łamania przepisów ruchu drogowego (popełnienia przestępstwa lub wykroczenia) .

Należy pamiętać, że punkty są konsekwencją przypisania sprastwa wykroczenia drogowego, ich liczba wynika z przepisów rozporządznia i nie podlega negocjacji. 

Jakie są najczęstsze wykroczenia drogowe?

Wkroczenia drogowe są jednymi z najczęściej spotykanych w praktyce. Należą do nich m.in.:

  • Przekroczenie dozwolonej prędkości,
  • Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu,
  • Przejeżdżanie na czerwonym świetle,
  • Niezastosowanie się do znaków drogowych,
  • Prowadzenie pojazdu w stanie po użyciu alkoholu (art. 87 kodeksu wykroczeń)

Co to jest kolizja drogowa i jakie są konsekwencje prawne?

Kolizja to potoczne określenie wykroczenia spowodowania zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym tzw. „wypadek bez ofiar”.  Jeżeli następstwem wykroczenia,  jest spowodowanie naruszenia czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia innej osoby, sprawca podlega karze grzywny w wysokości nie niższej niż 1500 złotych.

Surowszej odpowiedzialności za spowodowanie kolizji podlega osoba, która dopuściła się tego wykroczenia  znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka. 

Stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie:

  •  zawartość alkoholu we krwi: stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość albo w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3. W takiej sytuacji sprawca podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny w wysokości nie niższej niż 2500 złotych.

Zakaz prowadzenia pojazdów

Zakaz prowadzenia pojazdów jest środkiem karnym, jednym z najbardziej dotkliwym w prawie wykroczeń. Zakaz prowadzenia pojazdów wymierza się w miesiącach lub latach, na okres od 6 miesięcy do 3 lat.

Zakaz prowadzenia pojazdów może być orzeczony w sprawach następujących wykroczeń:

  • zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym (kolizja)
  • nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu i inne wykroczenia naruszające pierwszeństwo pieszego,
  • niezastosowanie się do sygnału osoby uprawnionej do kontroli ruchu drogowego, nakazującego zatrzymanie pojazdu,
  • nieudzielenie pomocy ofierze wypadku.

Przekroczenie dopuszczalnej liczby punktów karnych

Nawet jeżeli Sąd nie zdecyduje się na orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów, utrata możliwości kierowania pojazdem może być wynikiem przekroczenia dopuszczalnej liczby punktów karnych przypisanych za popełnienie określonego czynu naruszającego przepisy ruchu drogowego. 

Jest to szczególnie dotkliwa represja dla osób, które pojazdy prowadzą zawodowo- kierowców ciężarówek, taksówek, akutobusów, a także tych, którzy dojeżdżaja do pracy do innych miejscowości. 

W takich sytuacjach warto wykorzystać wszystkie dostępne środki prawne, aby zweryfikować prawidłowość ustalnia, czy w istocie doszło do popełnienia wykroczenia drogowego.

Konsekwencje prawne prowadzenia pojazdu w stanie po spożyciu alkoholu

Prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu to jedno z najpoważniejszych wykroczeń drogowych, które może prowadzić do surowych kar,  nawet aresztu.

Jeżeli sprawca prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym,  w stanie po spożyciu alkoholu (gdy zawartosć alkoholu we krwi przekracza podlega karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 2500 złotych. Dodatkowo w razie popełnienia tego wykroczenia, sąd orzeka  obowiązkowo zakaz prowadzenia pojazdów na okres  od 6 miesięcy.

Warto wiedzieć, że jeżeli zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość, to będziemy mieć już do czynienia ze stanem nietrzeźwości.

Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego nie będzie już wykroczeniem, a będzie nosiło znamiona przestępstwa z art. 178 a k.k., zagrożonego w typie podstawowym, karą pozbawienia wolności do lat trzech (przy recydywie od 3 miesięcy do 5 lta).  Również w tym przypadku obowiązkowo orzeka się zakaz prowadzenia pojazdów- na zasadach postępowania karnego.

Adwokat w sprawach wykroczeń drogowych

W sprawach prawa wykroczeń zajmuję się głównie  obroną obwinionych w sprawach:

  •   zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym (kolizja),
  •   przekroczenie prędkości,
  •   nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu i inne wykroczenia naruszające pierwszeństwo pieszego
  •   niezastosowanie się do sygnału osoby uprawnionej do kontroli ruchu drogowego, nakazującego zatrzymanie pojazdu,
  •   nieudzielenie pomocy ofierze wypadku,
  •   prowadzenie pojazdu w stanie po użyciu alkoholu;
  •   innych wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji
  •   wykroczeń typizowanych w ustawach szczególnych; np. ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia;

Obszar, na którym głównie działam, jako adwokat: Szczecin, Goleniów, Stargard, Świnoujście – ale jestem dostępna także w innych rejonach Polski- oferując konsultacje prawne online. 

Skontaktuj się ze mną, jeżeli poszukujesz pomocy prawnej  i szukasz adwokata do poprowadzenia swojej sprawy, w szczególności, gdy grozi Ci możliwość pozbawienia prawa do kierowania pojazdami.